تشخیص و پراکنش جغرافیایی ویروس های قابل انتقال با سفید بالک ها در برخی از گلخانه های خیار ایران

تعداد زیادی از ویروس های گیاهی قابل انتقال توسط سفید بالک ها همراه و یا دخیل در نشانه های زردی از مزارع و یا گلـخانه های خیار در دنیا گزارش شده اند. در سال های اخیر، نشانه های زردی و جمعیت های زیادی از سفید بالک ها در بسیاری از گلخـانه های خیار در ایران مشاهده گردیده است. در این تحقیق در سال های 90 و 91، تعداد 287 نمونه برگ خیار با نشانه های زردی و تردی برگ ها از گلخانه های خیار در استان های تهران، سمنان، اصفهان و یزد جمع آوری و آلودگی آنها به برخی از ویروس های قابل انتقال با سفید بالک ها از قبیل ویروس زردی رگبرگ خیار (cucumber vein yellowing virus, cvyv)، ویروس زردی سبزرد کدوئیان (cucurbit chlorotic yellows virus, ccyv)، و ویروس کوتولگی زرد کدوئیان (cucurbit yellow stunting disorder virus, cysdv) به روش (double antibody sandwich enzyme-linked immunosorbent assay, das-elisa) و واکنش زنجیره ای پلیمراز (reverse transcription polymerase chain reaction, rt-pcr) مورد بررسی قرار گرفـت. نتایـج به دست آمده نشانگر آلودگی 52، 42 و 18 درصد نمونه ها(به ترتیب) به ccyv،  cvyvوcysdv بود. دو ویروس ccyv و cvyv در تمام مناطق مورد بررسی ردیابی و cysdv در استان اصفهان ردیابی نگردید. حدود 62 درصد نمونه های آلوده دارای آلودگی هم زمان به دو و یا بیش از دو ویروس بودند. بیشترین آلودگی هم زمان مربوط به آلودگی های هم زمان ccyv+cvyv (49 درصد) بود. نــاحیه ای از ژن (heat shock protein 70, hsp70) سه جـدایه ایـرانی cysdv به اندازه 460 جفت باز تکثیر و تعیین توالی گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل فیلوژنتیکی، جدایه های ایرانی cysdv در گروه مجزایی از سایر جدایه های گزارش شده این ویروس قرار گرفتند که می تواند نشانگر منشا ژنتیکی متفاوت جدایه های ایرانی باشد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشانگر وجود آلودگی های گسترده به ویروس های قابل انتقال با سفید بالک ها همراه با نشانه های زردی در گلخانه های خیار مورد بررسی می باشد.